Het coronavirus brengt een zeer ongewone tijd met zich mee. In een rap tempo zette het een groot deel van de wereld op zijn kop en daarmee ook het leven in Nederland. Daarom maken we ons zorgen over onze gezondheid en die van de mensen om ons heen, de financiën, werk enzovoorts. Niet alleen door de berichten die we via het nieuws doorkrijgen, maar ook omdat het dagelijkse leven onderhand voor vele mensen ingrijpend veranderd is.
Iedereen reageert in deze spannende tijden op zijn eigen manier. Zo is de één angstig en gefocust op alles wat met het coronavirus te maken heeft en trekt de ander zich er het liefst zo weinig mogelijk van aan. Mits iedereen zich houdt aan de nationaal en lokaal afgeroepen maatregelen is de ene reactie op dreigend gevaar niet per se beter dan de ander. Zolang het werkt voor jou, is dat het belangrijkste.
(Te) Veel piekeren en je zorgen maken
Het zorgen maken en piekeren is in deze tijden dus normaal en een functionele reactie om onszelf te beschermen. Wanneer je het idee hebt dat het jouw dag overneemt en je mentale of fysieke klachten ontwikkelt door de mate van zorgen die je hebt, dan is dat niet meer functioneel. Sommigen zitten hierdoor aanhoudend slecht in hun vel, zijn er veel in het hoofd mee bezig en het lukt ze even niet om prettig in de omgang met anderen te zijn. Misschien herken jij je hier (gedeeltelijk) in. Bij mentale klachten kan je bijvoorbeeld denken aan:
- Een slechtere concentratie
- Een korter lontje hebben
- Piekeren
- Slecht slapen
- Een gevoel van rusteloosheid
Bij fysieke klachten kan je bijvoorbeeld denken aan:
- Spierspanning
- Hoofdpijn
- Misselijkheid
Wanneer je dergelijke mentale of fysieke gevolgen opmerkt door de zorgen en stress die je ervaart, is het raadzaam om actief te kijken naar wat jij kan doen om dit te verminderen.
Deel jouw zorgen
Als je veel met corona bezig bent kan het een positief effect hebben om jouw zorgen met anderen te delen. Doe dit bijvoorbeeld met de mensen met wie je samenwoont, de buren, via de telefoon/skype/face-time etc. met vrienden en kennissen of via speciale hulplijnen*. Uit onderzoek1 blijkt dat het ook effectief kan zijn om jouw zorgen op online platformen te delen met anderen.
Wanneer je jouw zorgen deelt met anderen kan het zijn dat je merkt dat de ander zich ook zorgen maakt. Zo leer je dat je niet de enige bent. Daarnaast kan het helpen om te vragen wat de ander doet om met de zorgen om te gaan. Zo kunnen we van elkaar leren.
*Een voorbeeld van een dergelijke hulplijn is het Rode Kruis Hulplijn via 070 44 55 888.
Het nut van piekeren
Naast het delen van jouw zorgen kan het helpen om wat langer stil te staan bij het nut van jouw gepieker. Dit klinkt voor veel mensen als iets geks omdat piekeren voor veel mensen een negatieve betekenis heeft. ‘Je hebt er niks aan en wordt er alleen maar maf van’. Toch weten we dat mensen met piekeren een behoefte proberen te vervullen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan verkrijgen van controle over de situatie of om zich (onbewust) voor te bereiden op het ergste. In deze onvoorspelbare tijden is dat begrijpelijk. Velen zullen nu bijvoorbeeld piekeren over of ze corona hebben of nog zullen krijgen en wat er dan allemaal zou kunnen gebeuren. Onbewust kunnen we veel tijd besteden aan het bedenken van dergelijke (ramp)scenario’s en hoe we die kunnen voorkomen. Dit levert stress op en een gevoel van machteloosheid.
Daarom kan het helpen om eens bewust te kijken naar jouw zorgen en met name naar wat wel of niet binnen jouw invloed valt. Dus waar kan je wel iets doen om de stress te doen verminderen en waar (helaas) niet. Waar je niks aan kan doen mag je daarmee bewust even met rust laten. Het brengt immers hoofdzakelijk onrust. Zaken waar we meestal niks mee kunnen staan vaak wat verder van ons af zoals de nationale gezondheid of de economie. Dingen waar we wel invloed op hebben liggen vaak dichterbij onszelf of bij de mensen in onze directe omgeving.
Stel dat je merkt dat je veel piekert over bijvoorbeeld het kunnen krijgen van corona, kan je bewust kijken welke maatregelen je al neemt en wat je nog meer zou kunnen doen. Door jouw zorgen bewust te onderzoeken en aandacht te geven kan dit helpen tegen het gevoel van machteloosheid.
Tips: Denk zo concreet mogelijk, waarbij soms kleine dingen al een groot verschil kunnen maken. Mocht je dit lastig vinden dan kan het helpen iemand te vragen die met je meedenkt.
Matig het opzoeken van nieuws
Omdat we ons zorgen maken hebben we de neiging te zoeken naar nieuws. Deze behoefte is functioneel, want we houden daarmee het gevaar dat dreigt in de gaten. Maar ons systeem overmatig voeden met dreigende informatie verhoogd ons stressniveau hoofdzakelijk en dat is niet helpend. Overweeg daarom het volgende:
- Limiteer jezelf bv tot het 1 of 2 keer per dag opzoeken of kijken van nieuws. Denk hierbij ook vooraf na over hoe lang je er per moment mee bezig gaat zijn.
- Schakel de notificaties van (nieuws)apps uit.
- Wees je er verder bewust van welke bronnen je gebruikt.
Ga geregeld naar buiten
Het is goed om regelmatig naar buiten te gaan. Zo helpt direct zonlicht tegen somberheid en angst2. Hetzelfde positieve effect geldt ook voor het opzoeken van een groene omgeving of dichtbij water te zijn3. In deze stressvolle tijden is het daarmee dus raadzaam regelmatig een frisse neus te halen en dan het liefst in een omgeving waar veel groen is. De mensen bij wie dat maar beperkt mogelijk is zullen blij zijn om te lezen dat blijkt4 dat het hebben van planten in de ruimte waar je werkt eveneens een positief effect heeft op het ervaren van stress. Dus planten naar binnen halen is in dit geval een mooi alternatief.
Wees je bewust van wat je eet en drinkt
Doordat het gekke tijden zijn hebben veel mensen de behoefte er het beste van te maken door lekkere dingen in huis te halen. Zoals wat lekkers voor bij de koffie of een alcoholische versnapering. Dit kan een prettige afleiding zijn van de spanning. Toch kan het op termijn zorgen voor juist meer stress, angst of somberheid.
Zo zorgt suiker bijvoorbeeld eerst voor een energiepiek en vervolgens al snel voor een dal. Hierdoor maak je het jezelf nog lastiger om bijvoorbeeld van die bank af te komen.
Houd een routine aan en zoek afleiding.
In dagen waarin veel zaken om ons heen anders dan anders gaan, kan het helpen zelf wel wat routine aan te houden. Blijf ’s morgens niet (te) lang in je pyjama zitten en plan in de ochtend wanneer je wat zal gaan doen die dag. Zo creëer je voor jezelf wat meer houvast in deze onvoorspelbare tijden.
Denk daarbij ook aan activiteiten die zorgen voor een prettige afleiding: Bijvoorbeeld het doen van een puzzel, het anders inrichten van jouw huis, de tuin bijhouden, schrijven, lezen, muziek luisteren (en stiekem alleen of lekker samen dansen in de woonkamer), de zolder opruimen, de boekenkast eens uitzoeken, een fotoalbum maken, een wandeling maken enzovoort.
Bovenal: Wees niet te streng voor jezelf
Hierboven staan een heleboel tips. Dat is handig maar het kan voor sommigen aanvoelen alsof ze het dus nog lang niet goed doen. Laat je niet ontmoedigen en kies waar jij het meeste wat aan hebt en laat de rest lekker voor wat het is. Het zijn gekke tijden dus dat we uit balans raken en hierdoor zoekende zijn is voor velen een feit. Dat vraagt een empathische blik, voor jezelf en voor anderen.
Bronnen:
1. C.T. Rodríguez Hidalgo: Bits of Emotion: The Process and Outcomes of Sharing Emotions Online. Promotoren zijn prof. dr. E.S.H. Tan en prof. dr. P.W.J. Verlegh (VU).
2. An M, Colarelli SM, O'Brien K, Boyajian ME (2016) Why We Need More Nature at Work: Effects of Natural Elements and Sunlight on Employee Mental Health and Work Attitudes. Plos one 11(5).
3. Barton, J., & Pretty, J. (2010). What is the best dose of nature and green exercise for improving mental health? A multi-study analysis. Environmental Science & Technology, 44(10), 3947-3955.
4. Bringslimark, T., Hartig, T., & Patil, G. G. (2007). Psychological benefits of indoor plants in workplaces: Putting experimental results into context. HortScience, 42(3), 581-587.